Πώς να αλλάξεις τον σύντροφο σου

 

Η υγιής εκδοχή μιας σχέσης οδηγεί τα μέλη της στο να γίνονται και τα δύο, καλύτεροι άνθρωποι. Τι σημαίνει όμως, «γίνεται ο άλλος καλύτερος άνθρωπος» και με βάση ποιανού τις προσδοκίες;

Όλοι γνωρίζουμε σχέσεις που τις χαρακτηρίζει η μιζέρια, η δυστυχία κι ο μόνιμος συμβιβασμός, σε μια κοινή ζωή που κανένας από τους δύο δεν θα ήθελε πραγματικά. Επίσης, συναντάμε σχέσεις στις οποίες ο ένας εξελίσσεται θετικά σε διάφορους τομείς της ζωής του -συμπεριλαμβανομένης και της συντροφικότητας- και ο άλλος πιθανόν να μην έχει αυτή τη νοοτροπία ανάπτυξης, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα χάσμα μεταξύ των δύο μελών –το οποίο θα ήταν ευτύχημα αν κάποιος αντιλαμβανόταν και τελικά γεφύρωνε ή έκοβε.

Δεν κάνουμε λόγο για αλλαγή της προσωπικότητας του άλλου, των αξιών του, των στόχων του ή των σκοπών της ζωής του, που τον κάνουν να έχει μια υγιή καθημερινότητα. Ούτε για τις συνήθειες που τον πάνε στην πρόοδο μιλάμε, ούτε για το περιβάλλον όπως είναι οι φίλοι του ﮲ ούτε καν για τις ατέλειες του. Εάν θελήσουμε να αλλάξουμε αυτά τα χαρακτηριστικά που τον καθορίζουν ως προσωπικότητα, τότε θα γινόμασταν χειριστικοί κι εξαναγκαστικοί, προκαλώντας ανεπανόρθωτη ζημιά στη σχέση μας, γιγαντώνοντας το χάσμα μεταξύ μας και ζώντας με την ψευδαίσθηση ότι ο απέναντι θα αλλάξει γιατί, απλώς, το θελήσαμε εμείς.

Εδώ αναφερόμαστε, σε εκείνες τις συμπεριφορές οι οποίες έχουν αρνητικό αντίκτυπο (πιθανόν αυτοκαταστροφικό) στο ίδιο το άτομο, και για εκείνες τις συνήθειες οι οποίες καταλήγουν να είναι βραχνάς για τη σχέση.

Γιατί κάποιος πρέπει να αλλάζει;

Επειδή «τα πάντα ρει». Ο παππούς φιλόσοφος Ηράκλειτος, είναι γνωστός για την υποστήριξη της ιδέας της συνεχούς αλλαγής, που διέπει ως νόμος, το σύμπαν. Όλα αλλάζουν και θα συνεχίσουν να αλλάζουν. Η εξέλιξη αποτελεί μέρος της ζωής.

«Το σπίτι μου, φθάρθηκε από τα χρόνια. Τα υλικά καταστράφηκαν, τα δέντρα ξεράθηκαν και η όψη του δεν έχει καμιά σχέση με την όψη που είχε όταν το αγόρασα». Τόσο δεδομένη είναι η αλλαγή, που συμβαίνει και στα άψυχα υλικά αγαθά. Αν δεν συντηρείς το κτίριο μέσα στο οποίο μένεις, αν δεν το φρεσκομπογιατίσεις, αν δεν ποτίσεις τα δέντρα γύρω γύρω, αν δεν καθαρίσεις την καμινάδα κι αν δεν επιδιορθώσεις τα ηλεκτρικά, η φθορά από μόνη της, θα το αλλάξει.

Ακόμα κι αν ο άνθρωπος δεν θέλει να αλλάξει, τον αλλάζουν καθημερινά οι συνθήκες. Σκεφτείτε λίγο τα δεδομένα της ζωής που είχατε στα 7 χρόνια, στα 20 χρόνια και στα 35 χρόνια σας. Οι προτεραιότητες αλλάζουν, οι στόχοι σας, οι συνήθειες, ο τρόπος σκέψης, ακόμα και το δέρμα ή το σώμα σας. Ο άνθρωπος χρειάζεται να αλλάζει επειδή έτσι προσαρμόζεται στις εξωτερικές αλλαγές, έτσι εξελίσσεται. Διαφορετικά θα ήταν ακόμα έμβρυο, σωματικά και πνευματικά.

Οι σχέσεις που επιλέγουμε, φιλικές ή σχεσιακές, είναι από μόνες τους παράδειγμα αυτής της αλλαγής. Με τα χρόνια και τις εμπειρίες, μάθαμε ότι αν προδώσουμε τον άλλον, θα τον χάσουμε. Αν μας παραμελήσει ή αν έχει κακή συμπεριφορά απέναντί μας, θα φύγουμε. Όλες αυτές οι εμπειρίες λοιπόν, είχαν ως αποτέλεσμα να αλλάξουμε τις επιλογές που κάνουμε στους ανθρώπους ή να αλλάξουμε τη δική μας συμπεριφορά απέναντι σε σημαντικά άτομα της ζωής μας, για να μην τα χάσουμε.

Επίσης, καίρια είναι η ανάγκη να προσαρμοστούμε σε ένα διαφορετικό τρόπο εργασίας, εάν επιθυμούμε να συνεχίσουμε να αμειβόμαστε. Άνθρωποι που μπήκαν στη διαδικασία να μάθουν να αξιοποιούν την τεχνολογία και τα ψηφιακά εργαλεία που έχουν στη διάθεσή τους, κάνουν την εργασία τους πιο αποτελεσματική, από όσους δεν προσπαθούν να μάθουν ή δεν θέλουν να προσαρμοστούν.

Κι αφού η κάθε αλλαγή, συμβαίνει έτσι κι αλλιώς, και αφού αναγκάζει τον άνθρωπο να αλλάξει, γιατί να μην την αγκαλιάσει και να την προκαλέσει ο ίδιος όπως θα επιθυμούσε, αντί να αντιστέκεται και να τον αλλάζουν οι συνθήκες σε κάτι που ενδεχομένως να μην ήθελε (π.χ να γίνεται επιθετικός ή απομονωμένος ή να έχει ένα διαβρωμένο σπίτι);

Ο πόνος της αλλαγής προκύπτει από την αντίσταση, και τη δυσκολία να δεχτεί το άτομο ότι χρειάζεται να αλλάξει, παρά από την αλλαγή αυτήν καθ’ αυτήν.

Δεν αλλάζει ο άνθρωπος.

Πιο σωστά, δεν αλλάζει ο άνθρωπος που πιστεύει ότι η αλλαγή δεν είναι εφικτή. Ένα τέτοιο «πιστεύω», τον εμποδίζει, α) να αντιληφθεί το κακό που του προκαλεί το να μείνει ίδιος, και β) να θελήσει το καλό που θα του προκαλέσει η αλλαγή. Αυτό συνεπάγεται, τη μη προσπάθεια για αλλαγή.

Αναγνώρισε μέχρι πού φτάνουν τα όρια σου.

Πολλές φορές στην προσπάθεια που κάνουν οι σύντροφοι να αλλάξουν ο ένας τον άλλον ξεχνούν το γνωστό ρητό «η ελευθερία σου φτάνει μέχρι εκεί που ξεκινά η ελευθερία του άλλου».

Δεν μπορείς να παραβιάσεις τα όρια του άλλου, ακόμα κι αν πιστεύεις ότι αυτό γίνεται επειδή θέλεις το καλό του ή επειδή τον αγαπάς ή επειδή «εσύ ξέρεις». Από τη στιγμή που παραβιάζεις τα όρια που έχει, ουδεμία σημασία έχουν οι καλές σου προθέσεις.

Στις σχέσεις, υπάρχει η κατά βάθος επιθυμία αμοιβαίου οφέλους (win-win). Άρα για να βιώσει την αλλαγή κάποιος, χρειάζεται να δει το όφελος από αυτή. Κι αφού το δει, και αφού κάνει την αλλαγή, τότε θα είναι εμφανής αυτή η αλλαγή στη σχέση. Αυτό όμως, θα έρθει ως αποτέλεσμα της δικής του αλλαγής, όχι ως αποτέλεσμα της δικής σου επιθυμίας για αλλαγή του.

Τι μπορείς να κάνεις στο μεταξύ;

·        Να επικοινωνήσεις στον σύντροφό σου τα συναισθήματά σου.

Για μια συμπεριφορά του ή μια κατάσταση μέσα στη σχέση που δεν σου αρέσει. ΌΧΙ δεν το γνωρίζει. Τίποτα δεν είναι αυτονόητο. Επικοινώνησε τα συναισθήματα σου στο σωστό άτομο, τη σωστή στιγμή, με τον σωστό τρόπο, για τον συγκεκριμένο λόγο. Το χάσμα στα ζευγάρια, δημιουργείται περισσότερο από τη συναισθηματική απομόνωση παρά από τις συγκρούσεις. Δεν χρειάζεται να φτάσεις σε έκρηξη συσσωρευμένων συναισθημάτων που θα φέρουν στην επιφάνεια τα γεγονότα που έγιναν πέρσι, φέτος και πρόπερσι, σε μια απεγνωσμένα απελπισμένη κι επιθετική προσπάθεια να εξωτερικευθούν.

·        Να τον εμπνεύσεις να βελτιωθεί, βελτιώνοντας τον εαυτό σου.

Ναι, ούτε εσύ έχεις την καλύτερη συμπεριφορά. Τόση ώρα μιλάμε για τον άλλον, όχι για σένα. Και είμαι σίγουρη, ότι γνωρίζεις τι χρειάζεται να κάνεις για να βελτιώσεις τη συμπεριφορά σου απέναντι σε εσένα πρώτα που παραμέλησες, και έπειτα, στον σύντροφό σου.

·    Να του παρουσιάσεις τις επιλογές που έχει εάν θελήσει να βελτιωθεί.

ΌΧΙ δεν τις ξέρει. Κι αν τις ξέρει, θέλει υπενθύμιση, γιατί κάνει πως δεν τις ξέρει. Η βολικότητα, είναι πάντα ευκολότερη από την αλλαγή, που χρειάζεται προσπάθεια.

·        Να τον στηρίξεις στην προσπάθεια που ενδεχομένως θα κάνει.

Έχε κατά νου ότι, ίσως αποτύχει στις πρώτες προσπάθειες για αλλαγή. Είναι εντάξει. Θύμισε του ότι ήταν σημαντικό και μόνο που προσπάθησε! Και κυρίως υπογράμμισε το πόσο πιο σημαντικό είναι, να προσπαθήσει ξανά. Και ξανά, και ξανά.

Όσο γοητευτική και να είναι η πίστη μας ότι μπορούμε να αλλάξουμε τον άλλον, παραμένει εγωιστικά ουτοπική ματαιοδοξία, με βάση τις δικές μας υποκειμενικές προσδοκίες, που οδηγεί σε έναν φαύλο κύκλο απογοήτευσης.

Όταν κάποιος "γίνεται" καλύτερος άνθρωπος, σημαίνει ΓΙΝΕΤΑΙ ﮲ από μόνος του γίνεται, δεν σημαίνει τον κάνει κάποιος. Γίνεται, μέσα από την υποστηρικτική στάση του συντρόφου και από το πώς ερμηνεύει αυτή τη στάση. Από τις προσδοκίες που έχει για τον εαυτό του, τη σχέση, τον σύντροφο και από τους στόχους του στο εγγύς μέλλον.

Δεν έχεις το δικαίωμα να παρέμβεις στον άλλον, περισσότερο απ' όσο σου επιτρέπεται.

Έχεις το δικαίωμα όμως, να επιλέξεις πόσο και εαν επηρεάζει εσένα η "μη αλλαγή του".

Έχεις το δικαίωμα να επιλέξεις τη δική σου αξιοπρέπεια, εαν η ελευθερία του άλλου, βλάπτει τη δική σου.

Να θυμάσαι ότι σε κάθε περίπτωση υπάρχει η καλύτερη και η χειρότερη επιλογή. Εάν η καλύτερη επιλογή είναι να αλλάξει θετικά ο σύντροφός σου για το καλό του και για το καλό της σχέσης σας, μάντεψε ποια είναι η χειρότερη. Και η χειρότερη, δεν παύει να είναι επιλογή.