Ghosting: Φαινόμενο της εποχής ή χαρακτηριστικό της προσωπικότητας;

Το ghosting αναφέρεται ως το φαινόμενο που κάποιος διακόπτει απότομα, και χωρίς εξηγήσεις, οποιαδήποτε μορφή επικοινωνίας σε μια σχέση ερωτική, φιλική, οικογενειακή ή επαγγελματική. Οι έρευνες δείχνουν ότι, ανεξάρτητα από τη διάρκεια της σχέσης, μακροχρόνια ή σύντομη, τουλάχιστον το 25% των ανθρώπων θα βιώσει μια εμπειρία ghosting στη ζωή του, είτε ως το άτομο «φάντασμα», είτε ως το «στοιχειωμένο» άτομο.

Η έννοια του ghosting, περιγράφεται στη γνωστή φράση «την έκανε Λάκης», έφυγε, δηλαδή, γρήγορα από μια δύσκολη, για τον ίδιο, κατάσταση. Σταματά την επικοινωνία, δεν απαντά σε μηνύματα, αποφεύγει τις κλήσεις, μπλοκάρει ή διαγράφει την αλληλεπίδραση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εξαφανίζεται, ενώ υπάρχουν προφανείς αποδείξεις ότι δεν του έχει συμβεί οτιδήποτε σοβαρό ή ότι δεν μετακόμισε στο Τιμπουκτού επειδή η θεία του ασθενεί. Ή ότι τέλος πάντων, δεν τον λένε Λάκη.

Οι συνέπειες του ghosting, είναι αρνητικές τόσο για το άτομο που φεύγει, δεδομένου του ότι δεν του δίνεται η ευκαιρία να μάθει να διαχειρίζεται μια κατάσταση, όσο και για το άτομο που μένει πίσω με πολλά αναπάντητα ερωτήματα και υποθετικά σενάρια, προσπαθώντας να ερμηνεύσει τη συμπεριφορά του άλλου. Και προφανώς, αυτή η συνεχής γνωστική προσπάθεια μετάφρασης, του γιατί ο άλλος φέρθηκε όπως φέρθηκε, δεν έχει θετικά αποτελέσματα. Ξέρετε κανένα overthinking, να καταλήγει θετικά;

Οι μελέτες αναφέρονται στα συναισθήματα του ατόμου που βιώνει το ghosting. Συναισθήματα απόρριψης, έλλειψης σεβασμού, ανασφάλειας και αβεβαιότητας με αυτοκριτική κι ενοχική διάθεση για το τι έκανε λάθος ή τι δεν χειρίστηκε σωστά στις συνθήκες επικοινωνίας. Η εγκατάλειψη μπορεί να οδηγήσει σε συναισθήματα άγχους, κατάθλιψης, αυτοκατηγορίας και χαμηλής αυτοεκτίμησης. Κάποιες άλλες φορές αναπτύσσεται το συναίσθημα της ντροπής ή του ανίσχυρου και το άτομο αισθάνεται σε αδιέξοδο, λόγω της μη ξεκάθαρης στάσης του απέναντι.

Όλη αυτή η συναισθηματική κατάσταση, δεν μπορεί από το να μην οδηγήσει σε αύξηση της δυσπιστίας για μελλοντικές σχέσεις και της ανησυχίας για την πιθανότητα εκ νέου εγκατάλειψης. Μοιάζει με τα αποτελέσματα που έχει η συναισθηματική κακοποίηση, είναι συναισθηματική κακοποίηση.

Δεν καθορίζεται η αξία του οποιουδήποτε ανθρώπου από τη φευγαλέα συμπεριφορά κάποιου άλλου. Το ότι επιλέγει κάποιος το fly (=φυγή, αποφυγή) της κατάστασης, έχει να κάνει συνήθως με τη δική του δυσκολία διαχείρισης, είναι η δική του αντίδραση φυγής, αντί πάλης. Παρόλο που το ghosting βιώνεται προσωπικά, δεν είναι προσωπικό. Αφορά το άτομο που δεν μπόρεσε να δώσει ώριμα την αλήθεια. Είναι δική του ευθύνη και μόνο. Και σίγουρα δεν μπορούμε να ελέγξουμε, να αλλάξουμε ή να πρoβλέψουμε τις πράξεις των άλλων, παρά μόνο τη δική μας αντίδραση σε αυτές τις πράξεις.

Το ghosting δεν είναι απόρριψη. Απλώς υπενθυμίζει προηγούμενες εμπειρίες απόρριψης κι ενεργοποιεί τον φόβο για μια ενδεχόμενη επόμενη απόρριψη. Γι’ αυτό είναι επώδυνο, γιατί φέρνει στην επιφάνεια τα συναισθήματα από την προηγούμενη πληγή ή την προδοσία από κάποιον, που ακόμα κι εκείνη η πρώιμη εμπειρία, πάλι δεν αφορούσε το άτομο αυτό καθαυτό αλλά τον τρόπο που οι άλλοι φέρθηκαν.

Ερευνητές σε Πανεπιστήμιο της Αυστρίας, μεταξύ άλλων, αναφέρουν ένα χαρακτηριστικό που οδηγεί τους νέους σε απομάκρυνση χωρίς αιτιολογία από τις ερωτικές σχέσεις τους. Οι συμμετέχοντες υποστήριξαν σε σημαντικό ποσοστό ότι φεύγουν από μια σχέση λόγω υπερφόρτωσης μηνύματος κατά την επικοινωνία, όταν κατακλύζονται από πολλά μηνύματα ή συχνά τηλεφωνήματα ή αιτήματα επαφής περισσότερο απ’ όσο θα ήθελαν οι ίδιοι. Στην ίδια έρευνα παρατήρησαν αύξηση του ποσοστού των αυτοκτονικών τάσεων, όταν συμβαίνει ghosting σε φιλικές σχέσεις.

Μια άλλη έρευνα, από το Πανεπιστήμιο του Δυτικού Οντάριο, αποκάλυψε ψηλότερα ποσοστά. Συγκεκριμένα, το 65% των συμμετεχόντων είχαν απομακρυνθεί χωρίς αιτιολογία από τον/ην σύντροφο τους, ενώ το 72% ανέφεραν ότι ο/η σύντροφός τους είχε εξαφανιστεί. Η ίδια μελέτη αναφέρει ποσοστό της τάξης του 38,6% των συμμετεχόντων να έχουν κάνει οι ίδιοι ghosting σε έναν φίλο.

Το άτομο που διακόπτει απότομα κάθε επαφή και επικοινωνία με ένα άλλο άτομο χωρίς καμία προφανή αιτιολόγηση ή προειδοποίηση, καθώς και αγνοώντας τις προσπάθειες του άλλου ατόμου να προσεγγίσει ή να επικοινωνήσει, βάζει πρώτα και πάνω απ΄ όλα τις δικές του συναισθηματικές ανάγκες. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Κακός είναι ο τρόπος που το κάνει.

Είναι όμως για τον ίδιο, ο καλύτερος και ευκολότερος τρόπος που έχει για να χειριστεί τη δική του αγωνία ή την αδυναμία να επικοινωνήσει ξεκάθαρα, δεν θέλει να πληγώσει ή να πληγωθεί, δεν γνωρίζει τι πρέπει να κάνει ή φοβάται για τις συνέπειες αυτού που πρέπει να κάνει. Δεν πιστεύει ότι η συζήτηση είναι απαραίτητη, επειδή αυτό είναι βολικό, δεν χρειάζεται να λογοδοτήσει και δεν αναγκάζεται να συναισθανθεί. Το ghosting είναι ένας παθητικός τρόπος απόσυρσης από το άβολο.

Από τη στιγμή που το άτομο αποφεύγει μια άβολη κατάσταση, μια πιθανή σύγκρουση, μια δικαιολογία ή έστω επεξήγηση της στάσης και των συναισθημάτων του, πολύ πιθανόν να υιοθετεί τη φυγή γενικότερα ως τρόπο αντίδρασης στην καθημερινότητά του. Συνήθως, είναι ένα μοτίβο συμπεριφοράς που επαναλαμβάνεται. Επομένως αυτό, αποκλείει και τη δυνατότητα αυτο-ενδοσκόπησης ή την ανάπτυξη μιας υγιούς μακροχρόνιας σχέσης. Στερεί την ευκαιρία να βελτιωθεί στις κοινωνικές του δεξιότητες ή να βελτιώσει την ποιότητα των σχέσεων στη ζωή του.

Παρόλο που το ghosting αναφέρεται ως μοντέρνα/σύγχρονη πράξη «εξαφάνισης», έχουμε πολλά παραδείγματα από παλιές ιστορίες. Για κάποιον μπαμπά που βγήκε για τσιγάρα και δεν επέστρεψε, για μια μαμά που εγκατέλειψε τη συζυγική στέγη, για κάποιον φίλο που μετακόμισε σε άλλη χώρα χωρίς να ενημερώσει, για μια κόρη που πήγε για σπουδές και ο αριθμός της δεν ανταποκρινόταν για μήνες, για κάποιον εργαζόμενο που δεν εμφανίστηκε ξανά στη δουλειά χωρίς να δώσει λόγο παραίτησης.

Από πάντα υπήρχε ως φαινόμενο. Σήμερα είναι αρκετά συνηθισμένο, λόγω του επιφανειακού τρόπου γνωριμιών (άρα επιφανειακός και ο τερματισμός της σχέσης) αλλά και της δυσκολίας των ανθρώπων να εκφράζονται, να επικοινωνούν, να αλληλοεπιδρούν.

Επειδή συμβαίνει συχνά ως πράξη, δεν παίρνει άφεση αμαρτιών, ούτε σταματά να είναι τοξικό για τους ανθρώπους που εμπλέκονται στην οποιαδήποτε μορφή σχέσης. Ανέκαθεν υπήρχε, κι εσαεί θα είναι red flag.